Reklam

gelecek partisi

DEDEMLİ'DE YÖRESEL KELİMELERİMİZ

DEDEMLİ’DE KULLANILAN YÖRESEL KELİMELER
1.       Adıysam : Halbuki,zira
2.       Ağız Eğmek : taklit etmek
3.       Alçak dam : Köy evlerinde balkon şeklinde kullanılan üzeri çatısız dam
4.       Allangirli : Çetrefilli
5.       Annah : Deme yahu
6.       Arbışmak : Tırmanmak..sürünmek
7.       Avar : Sebze ekilmiş halde bulunan bahçe
8.       Avkalamak : Çitilemek
9.       Aydaş : Kıskanç çocuk
10.   Batman :Yayıktan ayran alınırken kullanılan kova
11.   Belen : Mini tepe
12.   Belerme  :  Bir yere veya bir kişiye anlamsızca keskin bakış
13.   Belişmek : Bölüşmek
14.   Berianarı : İdare eder ..Eh
15.   Bislancık : Kertenkele
16.   Bitkin : Pekmezin katılaşmış hali
17.   Bittik : Pide
18.   Boduç : Testi
19.   Boydak : Yürüyerek bir yere gitmek
20.   Böğet :  Bent veya doğal su birikintisi,havuz
21.   Bulgurcuk  :  Dolu yağması
22.   Bunar : Pınar
23.   Busana : Çok soğuk ev
24.   Buy – Buymak : Donma derecesinde üşümek
25.   Bük : Derek kenarı
26.   Bülüç : Serçe yavrusu
27.   Büngül : Köşe bucak
28.   Cağışdamak  : Naylon ,kağıt veya guru ağaç yapraklarının  kişilerin veya rüzgarın etkisiyle çıkardığı sesler
29.   Cılavlatma : ağaç dallarını yaprağını ayırma
30.   Cıngırlak  :  Çavdırma benzeri  bir ağacın yaklaşık bir metre yükseklikteki ağacın üzerine konulup iki kişinin ağırlık ve denge sağlayarak bindiği her yöne hareketli bir salıncak türü
31.   Cırcır : Fermuar
32.   Cırnak  :  Tırnak
33.   Cimbitlemek  : iki tırnak arasına bir nesneyi sıkıştırmak.veya bir zerreyi  iki tırnak arasına almak
34.   Cingildeme  : sesli nazlanmak
35.   Civciklemek:Ağaç benzeri şeylerin uç kısmını sivreltmek
36.   Curba : tepilmiş üzümün sap ve çekirdek atıkları
37.   Çapıt :  Pamuk dokuma kumaşı
38.   Çare : Büyük veya küçük baş hayvanların doğumdan sonraki son akıntısı
39.   Çelen : Dam saçağı
40.   Çelki : Çardak
41.   Çemkirmek : Öfkeli nara atmak
42.   Çevre : Pamuk bezden yapılmış peçete büyüklüğündeki bez parçası
43.   Çıkla : Aynısı , benzeri
44.   Çırpıt :  meyvesi bol olan ağaç dalı
45.   Çıvgın :  İnce  yapılı söğüt veya kavak ağacının dalı
46.   Çıymık : Ağaç lifleri veya çıranın yarılırken kopan ince parçaları
47.   Çilpi : ince ağaç dalları
48.   Çimke : Zerre
49.   Çirik : Keçe
50.   Çiyecik : mini
51.   Çobansalık : Çardak
52.   Çoka : Taş,çakıl parçalarının toplanıp öbek haline getirilmiş hali
53.   Dabış : Yaşça büyük  kişilerin afacan erkek çocuklara yarı şaka yarı ciddi serzeniş nidası
54.   Dağan : Yayık yaymak için yayığın askıda kalmasını sağlayan üç adet mini çavdırma benzeri ağaç
55.   Dağar : Şırahane  oluk önüne konulan topraktan yapılmış derin kap
56.   Dastar :  Eşarp
57.   Dayak  : Ağaçtan yapılmış merdiven
58.   Dayak : Merdiven
59.   DEDEMLİDE KULLANILAN  KALİMELER….
60.   Demşek : Geveze ,boş konuşan dengesiz tavırlı insan
61.   Deşdüğen evi : Dağlarda veya bahçelerde yağmurdan veya güneşten  korunmak için yapraklı ağaç dalından yapılan mini barınak
62.   Deşirmek : Toplamak
63.   Deşmek : karıştırmak,,Deşelemek
64.   Dıkım :  Biraz
65.   Dilik : Kesilmiş ,biçilmiş
66.   Dilme : Taze fasülyenin yan kısmından ince kesilmiş hali
67.   Doma : Evlerin Dam üzerindeki Toprağın dam dışına kaymasını önlemek için dam kenarına konulan Lata tahtasını sabitlemekte kullanılan  L tipi ağaç parçası
68.   Doşşarmak : Ayakta Durmak
69.   Düğüşşüm : Dana ve İneklere çağırma İltifatı
70.   Dümşük : Çalışır gibi görünmek.boş işle meşgul olma hali
71.   Dürü :  Gelin ’in Damat evine getirdiği hediyeler bütünü
72.   Ebize : Uyuntu davranış..elinden iş gelmeyen
73.   Eğirçmet  : Kirman
74.   Eğme : Baston
75.   Eh, ‘Eh Gari’: Yeterli
76.   Ehliz : Efendi,uysal
77.   Eksiranı :hamur sıyırmada kullanılan demir alet ..  spatula
78.   Elgama :  Beceriksiz
79.   Ellehelem : Acaba,sanırım
80.   Ellik : Eldiven
81.   En Güce : Nasıl olsa,mecburen
82.   Eşgere : Rüyada olmayan,uyanık iken
83.   Eşirğenmek : özenmek .. kıskanmak aynısı olma isteği
84.   Eşmek : Çukur kazmak
85.   Eşşek  :  Yenilmiş meyvelerin çekirdekli olan kısmının kalıntısına  verilen isim
86.   Evlek : Tarla
87.   Evtik-Sivtik : Boş durmamak için lüzumlu veya lüzumsuz iş yapma hali
88.   Fışkın : Ağaç filizi
89.   Fidi : Tek başına ,Yalınızca
90.   Fidicin : serçe yavrusu
91.   Fisilce : Sivilce
92.   Galgımak : Zıplamak
93.   Ganere :  Aç ,sefil veya sokak köpekleri
94.   Garagasbennek :  Ayak direme ,inat etmek
95.   Gars : süpürülen toz toprak birikintisi
96.   Garsamba- lık : Lüzumsuz eşyaların kapladığı alanlar
97.   Gasdan : Şakadan ,Yalancıktan
98.   Gavenez : Domates
99.   Gaygana:Un ve  yumurtanın karışımı ile elde edilen hamurun tavada kızarmış hali
100.           Gazan : Birikmiş çamaşırların  dereye götürülüp yıkanması
101.           Gedeve : Bahçe arıkları
102.           Gen : A) İz,bellek,nişan B) Ekilmemiş tarla
103.           Genne Abla : erkelerin kendinden yaşlı kadınlara saygı ifadesi
104.           Geriz : Bir alandan başka bir alana su tahliyesi sağlamada kullanılan ağaçtan oyma su kanalı
105.           Gevge : Dengesiz malzeme
106.           Gıbı Gıbış : kişinin ağır adımla yürümesi
107.           Gıbışdamak : kişinin olduğu yerde hareket halinde olması
108.           Gıvcımak :  balık ve arı gibi hareketli varlıkların sağa sola ürkerek hareketlenmesi hali
109.           Gırcık : Oyun bozan.sözünde durmayan
110.           Gırcılamak  : Tipi şeklinde yağan kar
111.           Gırıntı  : Kuru yemişler
112.           Gırkma  :  İnsan saçları veya küçük baş ayvanların tüy veya kıllarının kesilmesi işlemi
113.           Gıydırmak : Nazlanmak ,cilveli naz
114.           Gıymık : Az .
115.           Gıymık : Küçük
116.           Gicişme  :  Kaşınma
117.           Gocuk : parka
118.           Golan : Yün veya kıldan dokunmuş yassı ip
119.           Gonur : Kızıla çalan Sarı renk
120.           Goyak : Arık,su kanalı
121.           Gönemen : Fırsatçılık
122.           Göynek : Atlet
123.           Gubuzlanmak:Bençilleşmek
124.           Gunnamak : Kedi ve köpek benzeri hayvanların yavrulaması hali
125.           Gupa : Bardak
126.           Gupay : Bir köpek cinsi
127.           Gurbiş : Kurbağa
128.           Gurum : Bacada Biriken İs birikintileri
129.           Guşana : orta boy bakır kazan
130.           Gücük : Evlerin Dış duvarı köşesi
131.           Gümpür : patates
132.           Gümrah : acar ağaç dalları..veya gelişkin,sağlıklı kişi
133.           Ha Zahır : Tahminim
134.           Habıç Etmek : Annenin çocuğu sırtına alıp taşıması
135.           Hadan : Ben yaptım oldu
136.           Hanay  : üzerine arı kovanı yapılabilen yüksekçe bir sütun
137.           Haranı : Bakırdan yapılmış büyük kazan
138.           Hatıl : Taş duvar yapımında duvar arasına paralel olarak konulan köşeli hale getirilmiş ağaç
139.           Helke : Kova
140.           Hıkgık : Kas  hıçkırığı
141.           Hımbıl : Eğlenceli bir oyun ismi
142.           Horanta : aile  içindeki kişiler
143.           Hömermek : Kaş çatmak ,kararmak
144.           Ikırcak : Tereddüt
145.           İba : Sabah oluşan Çiy nem
146.           İdare : Kandil
147.           İfrit : Nefret
148.           İpdima : Önce – öncelikle
149.           İr ekmeği  : Gece yarısı yenen yemek veya sahur yemeği
150.           İreng : oyalama ,meşgul etme
151.           İsehel : Biraz sonra
152.           İssi :  (A) Sahip (B) nezle – grip olmak
153.           İşlik : Beyaz gömlek
154.           Kancık:Dişi hayvan
155.           Kandil:İçerisine gaz yağı  konulan ve fitil yardımı ile yakılarak aydınlatma aracı olarak kullanılan idare lambası
156.           Kavlatmak : Ağaç dalını kabuğundan soymak
157.           Kelle : Buğday başağı
158.           Kepennik : Ev içerisinden izbe kısmına inmek işin kullanılan yere yatay  bulunan mini kapı veya kapak
159.           Keş : Küflü keçi peyniri
160.           Keşik: Dönüşümlü olarak yapılan çobanlık günü
161.           Kevkür : Keskinliğini kaybetmiş bıçak
162.           Kiremit yemeği : Cenaze evinde veya civarına komşuların getirdiği yemeklerin komşular tarafından Toplu yenmesi
163.           Kişniş : Kuru üzümün mini taneli kısmı
164.           Kömbe : Taş Fırın ekmeği
165.           Kösüre : Zımpara taşı
166.           Kulaklı : İki tarafında sapı olan orta boy bakır kazan
167.           Kulp : sap
168.           Küküm: Çay kahve ve benzeri içeceklerin kalıntısı
169.           Külçe : Bayram arifelerinde yapılan Üzerine pelte sürülerek yapılan mini pide benzeri tatlı
170.           Küskü : Manivela demiri
171.           Küsük : Kapı kilitleme aparatı
172.           Kütük : Kurumuş odun , omaca
173.           Martaval :  anlamakta zorlanan kişilik hali
174.           Maşraba :Saplı su bardağı
175.           Mavru : Ham meyva,olgunlaşamamış
176.           Meccanen :  Şahsen
177.           Merest:Miras
178.           Mertek : Yaklaşık 1 mt. uzunluğu ve 30 – 35 cm çapında taş evlerin yapımında duvar aralarına kullanılan yuvarlak ağaç
179.           Mesmet : Senit
180.           Mıymıntı : Uyuşuk davranma hali
181.           Muharı : Baca
182.           Namazlık : Seccade
183.           Nöğürün: Ne yapan
184.           Ocaklık : Şömine
185.           Olçum : Züppe , caka ,Gösteriş
186.           Örme : kazak
187.           Öteberi  : Yiyecek ,m içecek,giyim,kuşam veya küçük eşyaları dolaylı tarif etme şekli
188.           Ötürmek : İsal olma hali
189.           Özek : Güç – kudret …özeğim üzüldü
190.           Pardı :Ağaçın lata haline getirilip  evlerin Tavan kısmına döşenen hasır döşemesi
191.           Pasaf  : abartılı veya yalan konuşmak
192.           Peşkir : Havlu
193.           Pırtı : Yatak – yorgan gibi bezli aparatlar
194.           Sadana :  Zayıf kişi ,Pasiflik
195.           Sepen  :  Karla karışık yağmur
196.           Sıd :  Ödü patlamak
197.           Sındı : Makas
198.           Sıraca : Bulaşıcı
199.           Sırt : Giysiler, çamaşır
200.           Siğirtmek:Koşmak
201.           Sivişme : Araya sızmak,kaynak olmak,sızmak
202.           Siydirmak : bir kaptan suyun sızması
203.           Soygun : Vefat eden kişinin üzerinden çıkarılan kıyafetler
204.           Söbü : Oval
205.           Susa : Kestirme yol
206.           Susak : Ağaçtan yapılan oyma saplı su İçme aracı
207.           Susuramak : Susuzluk hali
208.           Süksün : Surat , çehre
209.           Sümesiye : Boşu boşuna
210.           Süzelmek : Kişinin Edalı şekilde yürümesi veya durması hali
211.           Şerevle : Dağlarda biçilmiş otların demetlenip kurutulmaya bırakılmış hali
212.           Şırahna : Üzüm tepilen yar
213.           Şiraze:Düzen,Uyum
214.           Şipidik : Terlik
215.           Tahtabaşı :  Tahtadan yapılmış raf
216.           Takdeleğen : Ağaç kakan kuşu
217.           Tapırdamak :  Peşinden koşma – ayak sesi çıkararak korkutmak için koşmak
218.           Tapırdamak : Kişinin ayağını yere vurarak çıkardığı ses
219.           Tenha:İnsanların olmadığı Sessiz , sakin yerler
220.           Tellik : örme baş kısma giyilen giysi
221.           Tengitmek  : Tekerin veya  bir nesnenin yuvarlatılması hali
222.           Tevek : Yaprak
223.           Tevellüt : Tertip
224.           Tirki  : Derin yayvan tepsi
225.           Tokurcak :Tahtadan yapılma çamaşır yıkarken çamaşıra vurulan yatay saplı tahta aparat
226.           Tombazlak :  Takla atmak
227.           Tüngül : Yuvarlanma
228.           Uçgur :  Çamaşır lastiği
229.           Uluk : İşini Temiz yapmayan kişi
230.           Usdul:Köy evlerinin dış kısmındaki  en tenha yeri
231.           Utaşmak : Yetişmek
232.           Ülük : İbrik ve çaydanlık gibi eşyaların oluk kısmı
233.           Ülüya : Hakikaten,öyle ya
234.           Üsgüf  :  Kusmak
235.           Yağır :Bir deri hastalığı hali
236.           Yıldızıkırmak  : olduğu yerden hızlıca uzaklaşmak,kaçmak,
237.           Yuvak : Taş silindir
238.           Yüklük : Yorgan yastık dolabı
239.           Yüksünmek : Kıskanmak
240.           Yülemek :  balta,kazma vb. aletlerin bileğileme işlemi
241.           Zağar : Avare,boş gezen
242.           Zevzek:Züppe
243.           Zakın,Zakın kala :  benden uzak dursun 
244.           Zavrak : Pencere


1 yorum:

  1. Bu çalışmada emeği geçenlere, bize ulaşmasına vesile olanlara, çok teşekkür ediyorum.
    (edibmustafa)

    YanıtlaSil

Blogger tarafından desteklenmektedir.